TWENTERAND – De aanleiding voor de vragen van PvdA/GL betrof een vrouw die in de bijstand zit en wekelijks boodschappen kreeg van haar moeder, en 7000 euro moest terugbetalen aan de gemeente Wijdemeren. Dat bericht zorgde de afgelopen week voor veel verontwaardigde reacties in de stad en tot Kamervragen. PvdA/GL vroeg aan het college of ook soortgelijke zaken bekend zijn in Twenterand.

Dat blijkt inderdaad het geval te zijn. Volgens de Participatiewet (=Pw) moeten inwoners met een uitkering giften melden aan de gemeente. Er bestaan twee soorten giften; namelijk een gift en een gift in natura. Onder een gift wordt verstaan: “een onverplichte betaling van geld uit vrijgevigheid door een natuurlijke persoon of door een instelling”. Een gift in natura betekent een schenking van goederen of een andere vorm niet zijnde geld.

De gemeente Twenterand beoordeelt of de gift de vanuit bijstandsoogpunt verantwoord is en vrijgelaten kan worden. Bij deze beoordeling zit een bepaalde mate van gemeentelijke beleidsvrijheid. Is de gift vanuit bijstandsoogpunt niet te verantwoorden dan dient de gift in mindering gebracht te worden op de uitkering. Ook in Twenterand gebeurt het dat een inwoner in de bijstand iets niet meldt dat wel gemeld had moeten worden. Dat kan opzettelijk dan wel per ongeluk zijn. Voor de terugvordering van de ten onrechte genoten bijstand maakt de mate van opzet niet uit, voor de verplicht op te leggen boete is de mate van verwijtbaarheid wel van belang.

Ook de gemeente Twenterand maakt gebruik van gegevensuitwisseling via het Inlichtingenbureau. Via de algemene uitkering wordt het Inlichtingenbureau gefinancierd. Het Inlichtingenbureau is een stichting en opgericht na een akkoord tussen de VNG en het Ministerie van Sociale Zaken. Het verzamelt overheidsdata van bijstandsgerechtigden en koppelt deze met elkaar om fraude op te sporen. De data komen van het UWV, SVB, DUO, RDW en de Belastingdienst. Door het bevorderen van een goed gestructureerd gegevensverkeer tussen gemeenten en andere instanties is het recht op uitkering beter vast te stellen. Conform het bepaalde in artikel 67 van de Pw, wisselt de gemeente Twenterand periodiek bestanden uit met bovengenoemde partners.

De gemeente heeft in 2020 in 14 gevallen ten onrechte ontvangen bijstand teruggevorderd. Het totaalbedrag bedraagt € 100.399. De ten onrechte ontvangen bijstand had betrekking op een onjuiste samenstelling van het huishouden (€ 49.112), onjuist woonadres (€ 2.660), verzwijgen witte inkomsten (€ 10.191), verzwijgen zwarte inkomsten (€ 2.798) en overige (€ 28.940). De gemeente is verplicht om bij schending inlichtingenplicht ook een boeteonderzoek te doen. Afhankelijk van de mate van verwijtbaarheid dient de gemeente een boete op te leggen. Dit is in 13 van de 14 gevallen gedaan voor een totaalbedrag van € 7.418.

In 2020 is in totaal € 121.123 aan terugvordering op de bijstandsuitkering opgelegd. Hiervan betreft € 100.399 schending van de inlichtingenplicht. Het overige bedrag, zijnde € 20.724, betreft de zogenaamde onverschuldigde betalingen; oftewel verrekening met andere uitkeringen.

Het college zet in op data-ontwikkeling binnen het Sociaal Domein om vraagstukken binnen het Sociaal Domein op te lossen. Het blijkt dat in 2020 er in de gemeente Twenterand minder sprake is van het overtreden van de inlichtingenplicht als percentage van het totaal aantal bijstandsgerechtigden in vergelijking met zowel alle gemeenten als vergelijkbare oostelijke gemeenten. Alleen in de maanden juni en september scoort de gemeente Twenterand hoger dan het landelijk- en oostelijke gemiddelde.